İlk aldığım yoga matımı hatırlıyorum. Dükkandaki en ucuz matı almıştım. Elimin altında parçalanmaya başlayana kadar iyi iş görmüştü. Ama o sırada yıl 2007 idi. Tabi o zaman yoga bu kadar popüler değil o yüzden de her matın üzerine yoga matı yazıp geçmiyorlardı. Şimdi maalesef insanların yoga matı olarak kullanılmaya uygun olmayan matları alıp geldiklerini görüyorum.
İşte bu duruma bir son vermek istiyorum. Bu yazımda size hangi marka yoga matı almanız gerektiğini anlatmayacağım. Markaların da kalitesi sürekli değişiyor zaten. Size matı neye göre seçmeniz gerektiğini, mat almanın neden anlamlı olabileceğini ve bir de sevgili matınızı nasıl temizleyebileceğinizi anlatacağım.
Bu Sayfada Neler Var
Yoga Matı Neden Önemli?
Yoga Matının sembolik ve işlevsel rolü
Yogada mat şart mı? Neden illa ki yoga matı? Ben tabi ki size burada en pahalı yoga matına ve yoga taytına sahip olmazsanız yoganızın eksik olacağını falan söylemeyeceğim. Kıyafetiniz rahat hareketiniz engellemeyecek kadar esnek, elinize kolunuza dolanmayacak kadar dar olmalı. Üzerinde yoga yaptığınız zeminin de eklemlerinizi rahatsız etmeyecak kadar yumuzaş ama ağırlıkla çukurlar oluşturmayacak kadar sert olması lazım. Aslında iş bu kadar basit, uygun bir zeminde ya da halının üzerinde yoga yapabilirsiniz.
Ama.. evet, işin bir ‘ama’sı var. Yoga derinlikli ve anlamlı br pratik. Kendi kendinize kalıp, hayatın koşturmacasında uzaklaşıp yaptığınız bir ritüel. Bu pratiği kendiniz için ne kadar özel ve anlamlı kılarsanız, pratiğinizin etkileri de o kadar güçlü olur. ‘Bu nedenle de en pahalı matı almalısınız’ gibi saçma apan bir sonuca varmayacağız tabi ki. Burada söylemek istediğim üzerinde yoga yaptığınız zemini özel kılmanızın pratiğinize güç vereceği. Özel kılmak derken kast ettiğim şey de aslında üzerinde her gün umursamadan geçtiğiniz zeminden daha farklı olması.
O yoga matına çıkmanın özel bir hissi, özel bir enerjisi olmalı. Bir eşikten geçmek gibi, o yeni mekâna ait olmayan her şeyi geride bırakmak gibi bir etki yapmalı yoga matına çıkmak. Böylece kısa zamanda kendinize yoga pratiğinizin içine bırakabilirsiniz. Bunun için illa ki yoga matına da ihtiyacınız yok, bir örtü ya da bir halı da işinizi görür aslında. Ya da belki bu amaç için bir oda ayırabiliyorsunuzdur ve bu işi zaten o oda ya da yoga şala yapıyordur.
Herkesin yoga matı olması gerekir mi?
Eğer evde yoga yapıyorsanız ve bu iş için uygun bir zemininiz yoksa; evet yoga matınızın olması gerekir.
Eğer bir yoga stüdyonda yoga yapıyorsanız, o zaman yoga matı almadan da idare edebilirsiniz. Yine de insanın kendi yoga matı bir başka oluyor. Birçok yoga türünde insanlar terliyor. Düzgün yoga stüdyoları bu matları tabi ki temizliyor. Ama bir yandan da her ders öncesi bi çamaşır makinesine atıp, kurutup çıkaramıyorlar. Birçok yoga matı asla yıkanmıyor. Zaten yıkamaya (en azından böyle sabunlarla köpürte köpürte yıkamaya) uygun olmuyor. Belli mat temizleme spreyleri var. Onlarla siliniyor matlar. Açık söylemek gerekirse gün içinde silinmemiş mata denk gelmeniz de mümkün. Şimdi bu noktada birkaç seçeneğiniz var:
- Kendiniz matı serdikten sonra spreyle temizleyebilirsiniz. Biraz erken gitmeniz gerekecektir. Bir çok yoga stüdyosu yoga salonlarında mat spreyi bulundurur.
- Kendi matınızı getirebilirsiniz. Kafanız rahat olur. Ama bu hem maddi bir masraf hem de matınızı taşımak ve ona sahip çıkmak zorunda kalırsınız.
- Yoga matının üzerine sermek için tasarlanmış havlular var onlardan alabilirsiniz. Mat üzerine sermek için ne yapmışlar yani derseniz, hemen açıklayayım. Normal bir havlu da serebilirsiniz yoga matının üzerine. Ama yoga dersi esnasında, büyük ihtimalle, bu havlu kayıp duracaktır. Dersin ortalarında bir yerde kendiniz havluyu bir kenara fırlatırken bulabilirsiniz.
- Son bir seçenek daha var. Ben şahsen böyle yapıyorum. Bir seyahat matım var. Çok ince, hafif ve katlanabiliyor. Tek başına da mat gibi kullanılabiliyor ama çok rahat değil. Ama başka bir matın üzerine rahatça serebiliyorum, seyahatlere götürebiliyorum, yoklukta onu tek başına mat olarak kullanabiliyorum.
Yoga Matı Tarihçesi: Nereden Çıktı Bu Mat?
Geleneksel Yoga Pratiklerinde Mat Kullanımı
Yoga, binlerce yıl öncesine dayanan köklü bir pratiğe sahip. Geleneksel olarak, eski yogiler asanalarını çıplak toprak üzerinde veya doğrudan doğayla temas halinde gerçekleştirirlerdi. Bu, doğayla bütünleşmenin ve enerjiyi doğrudan yeryüzünden almanın bir yolu olarak görülürdü. Daha sonraları, bazı yogiler meditasyon ve asana pratiği sırasında hayvan postları, özellikle de geyik veya kaplan derisi kullanmaya başladılar. Bu tür malzemeler, hem yalıtım sağlar hem de yırtıcı hayvanların enerjisini pratiğe dahil etme inancıyla tercih edilirdi.
Modern Yoga Matlarının Ortaya Çıkışı
Modern anlamda kullandığımız yoga matlarının hikayesi ise oldukça ilginç. 1960’ların sonlarında, İngiliz yoga eğitmeni Angela Farmer, Almanya’da ders verirken ellerinin ve ayaklarının kaymasını önlemek amacıyla halı altlığı kullanmaya başladı. Bu basit çözüm, günümüzün “sticky mat” olarak bilinen yapışkan yüzeyli yoga matlarının temelini attı. Angela’nın babası Richard Farmer, bu fikri daha da geliştirerek Almanya’daki üreticiyle iletişime geçti ve ilk ticari yoga matlarının üretimini başlattı. 1. ,2.
Sri Vidya Geleneğinde Matın Yeri ve Önemi
Sri Vidya gibi daha içsel ve meditatif pratiklere odaklanan geleneklerde, fiziksel bir matın varlığı her zaman ön planda değildir. Bu tür geleneklerde, zihinsel odaklanma, mantralar ve meditasyon teknikleri daha büyük bir önem taşır. Ancak, fiziksel rahatlık ve bedenin desteklenmesi açısından uygun bir oturma düzeni veya yüzey seçimi, uzun süreli meditasyonlar için faydalı olabilir. Bu nedenle, bireysel ihtiyaçlara ve pratiğin doğasına bağlı olarak mat kullanımı tercih edilebilir.
Yoga pratiğinde kullanılan ekipmanlar ve yöntemler zamanla evrilmiş olsa da, özünde önemli olan kişinin içsel deneyimi ve doğayla kurduğu bağdır. Mat olsun ya da olmasın, önemli olan niyet ve farkındalıkla pratiği sürdürmektir.
Yoga Matı Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?🧘♀️
Yazının başında da belittiğim gibi her matın üzerine artık yoga matı ibaresini de ekliyorlar ama bunşartın çoğu üzerinde yoga yapmak için uygun olmuyor. Hangi yoga matı alırken nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlatmadan önce hangi matı asla almamanız gerektiğini net bir şekilde belitmek istiyorum.
🚫 Hangi Yoga Matını Asla Almamalısınız
Hani böyle yumuşacık matlar var ya. Kampçılar için daha uygun sanırım onlar. Böyle hem yerden ısı yalıtımı sağlıyor hem de uyku tulumu için yumuşak bir baz oluşturuyor. Çoğu zaman pilates matı olarak da kullanıldıklarını görüyorum. İşte o matları yoga için asla kullanmamalısınız. Yerde sert zeminde bile pratik yapsanız o matlardan daha iyi.
Yan tarafta bir örenğinin resmini görüyorsunuz. Hem de bu kaliteli bir örneği: 1. Sayfaya gşder bakarsanız güzel güzel anlatıyor matın ne kadar yumuşacık olduğunu.
Yoga matı yumuşak olmaz. Yoga matı kalın olmaz. Ağırlığınızı düzgün dağıtamazsınız. Eklemlerinizi, özellikle el bileklerinizi korumanız çok zorlaşır.
📏 Kalınlık: Yoga Matı Ne Kadar Kalın Olmalı?
Yoga matı 3-6mm kalınlıkları arasında olur. Bence 4 ideal ama malzemesine ve kişisel tercihe göre bu durum değişebilir. 6mm bir mat da terccih edebilirsiniz. Bu noktada matın sertliğine dikkat etmeniz gerekir.
Mat taş gibi sert olmadığında daha rahat edersiniz. Ama bir yandan da mata basıp ayagınızı çektiğinizde orada ayağınızın izi kalmamalı. Basıç izi çıkmayacak kadar sert olmalı mat. Eğer mat yumuşak olursa ağırlığın yere temas eden noktaları nasıl dağıtacağınızı kontorl edemezsiniz. Bir örnekle anlatayım:
Yoganın en popüler pozu aşağı bakan köpek. Bu pozda uzun uzun duruyoruz. Bir çok kişi bu uzun duruşlar sırasında ellerindeki ağırlığın el bileğinin serçe parmak tarafına toplanmasına izin veriyor. Ağırlığı işaret parmağının köküne doğru alıp parmak uçlarını iyice yere bastımak lazım. Ağırlıği bileğin bir noktasında toplamak el bileğinden geçen karpel tünel sinirlerinin sıkışmasına sebep oluyor. Eğer mat bir de yumuşaksa ağırlık taşıyan kısım matın iyice derinine gömülüyor. Orası aşağıda kaldığı için daha da çok ağırlık biniyor. Üstelik artık bu noktadan sonra ağırlığın o noktada toplanmasını engellemek daha da zorlaşıyor. Mat sertse eklem gömülmüyor ve ağırlığı avuçlara, parmaklara doğru dağıtmak mümkün oluyor.
Benzer bir durum ayaklar için de geçerli aslında. Özellikle ayağınızı zemine dengeli basmak gibi bir alışkanlığınız yoksa. Öreneğin ayağınızı dışa basıyorsanız, yumuşak matta pratik yaptığınızda bu eğilimi daha da güçlendirecek şekilde pratik yapmanız kaçınılmaz oluyor.
Sert Matta Dizerim Acıyor Diyenler İçin:
Eğer sert matta yere koyduğunuz eklemleriniz acıyorsa yine de yumuşak mat almayın. Yukarıda bahsettiğim sorunlar çok daha önemli. Peki ne yaspabilirsiniz? En basit çözün yanınızda bir havlu ya da minik bir yastık bulundurmak. Böylece dizleri yere indirdiğiniz bir asana yaparken hemen havlunuzu ya da yastığınızı dizinizin altına yerleştirebilirsiniz. Benim de diz kapaklarım hassastır. Ben de öyle yapıyorum. Havlum yoksa matın dizim altında kalan kısmını hemen ikiye katlıyorum.
🦶 Kaymazlık: Zemine Sağlam Basmak
Kaydırmazlık bir yoga matında en çok aranan özelliklerden biri. Özellike insan terlemeye başlayınca ellerin ayakların mat üzerinde kayması pratiğinizi baya zorlaştırıyor. Özellikle ıslanınca kayganlığı daha da azalan matlar bu konuda çok etkili.
İdeal olarak kaslarınızın o kadar kontrol altında olması gerekiyor ki altınızdaki zemin ne kadar kaygan olursa olsun pozisyonunuzu koruyabilmeniz gerekiyor. Ama kimse o kontrol seviyesine öyle kolay kolay gelemiyor. Asanaların içinde bunu sağlamak daha mümkün olsa bile asanalar arası geçişlerde işler iyice zorlaşabiliyor. O yüzden bi çok deneyimli yoginin bile kaydırmaz matları tercih ettiğini görüyoruz.
Eğer dokuya aşina değilseniz matın kaydırmazlık seviyesini mağzada seçmeniz çok kolay olmayacaktır. Bir kaç seçenek varsa elinizi farklı matların üzerinde kaydrımayı deneyip kendinizce bir ölçüm yapabilirsiniz. Daha da iyisi elinizi suyla biraz ıslatıp bu denemeyi yapmanız.
Yine de bu noktada şunu eklemeliyim: Bu kaydırmazlık meselesi biraz da kişiden kişiye göre değişiyor. Tam nasıl oluyor bilmiyorum. Matın dokusu ve elinizin dokusunun eşleşmesi midir, güç verme açısı mıdır… Benim sürekli kaydığım bazı matlarda Gökçe çok rahat ediyor mesela. Ya da tam tersi. Sizin için en kaydırmaz matı almasanız bile, ortalama bir kaydırmazlık seviyesi herkesin güvenli pratik yapması için yeterli oluyor. O yüzden bu konuda çok endişelenmeyin. Ben uzun süreler derslerden önce ve sonra milletin matını denedim durdum. Sonunda bir mat için budur dedim. Elimdeki matın ömrü dolunca da o mata geçtim.
Matın yerde kaymaması da önemli. Neyse ki bu çok görüdğümüz bir sorun değil. Üzerinde sizin de ağırlığını olunca, matların çoğu kolay kolay kaymıyor. Ama şu oluyor: mat esniyor ve matın bir ucu o tarafa bastığınız ayağınızla birlikte uzaklara gitmeye başlıyor. Yani matın yatay düzelmde esnek olmaması gererkiyor. Matın sağını solunu çekiştirerek bunu belki bir noktaya kadar ölçebilirsiniz. En temizi mata çıkıp trikonasana gibi bir asanaya yerleşmek ve matın şeklini koruyup koruyamadığına bakmak olacaktır.
🌱 Malzeme: Sağlık ve Doğa Dostu Seçimler
Piyasada genellikle üç tür malzeme öne çıkar:
- PVC: En yaygın ve ucuz olanıdır ama doğada çözünmesi zordur.
- TPE (Thermoplastic Elastomer): Daha çevreci ve geri dönüştürülebilir bir seçenek. Ayrıca yumuşak ve dayanıklıdır.
- Doğal kauçuk: Sürdürülebilirlik açısından en iyi tercihlerden biri. Ancak lateks alerjiniz varsa bu seçeneğe dikkat etmek isteyebilirsiniz.
🎒 Taşınabilirlik: Hareket Halindeki Yogilere
Eğer matını oradan oraya taşımanızı gerektirecek bir hayat ritminiz varsa, matın ağırlığına da dikkat etmek önemli.
Benim bir normal bir de seyahat matım var mesela. Normal matım kalın (4.5mm) ve çok ağır, çok ağır ama. Seyahat matım ise 1.5mm kalınlığında, çok hafif ve kumaş gibi katlanabiliyor. Bir stüdyayo gittiğimde ya da seyahate giderken seyahat matımı alıyorum yanıma. Stüdyoda direk onların matlarının üzerine seriyorum kendi matımı. Böylece huzur içinde yogamı yapıyorum.
1.5mm çok ince. Yukarıda mat kalınlıklarını anlatırken matlarım 3-6mm arasında olması gerektiğini söylemiştim. 1.5mm bir matı yere serdiğimde hele ki zemin taşsa, çok sert bir zeminde yoga yapıyorum. Ayaklarım terlediğinde kaymalarını engellemek çok zor oluyor. Mat belli hareketlerde ister istemez biraz esniyor. Bunlara dikkat ederek pratik yapıyorum ben de. Nerede olusa olsun yoga yapabilmek isteyen biri için sırt çantasına katlayıp koyulabilen bir mat büyük avantaj.
🧼 Temizlik ve Bakım Kolaylığı
Yoga matı düzenli temizlik ister. Bazı matlar sabunlu suyla silinmeye uygundur, bazılarıysa özel temizleyici ister. Terlemeye açık birisin ya da sıcak yoga yapıyorsan, kolay temizlenebilen bir yüzeye sahip mat sana zaman kazandırır. Mat allırken nasıl temizlenebildiğine de bir göz at. Çamaşır makinesine atılabilenleri bile var.
Mat işi tamam sıra doğru yoga dersini seçmekte diyorsanız size bizimle çalışmanızı şiddetle tavsiye ederim. Hem online derslerimiz hem de yoga eğitmenlik eğitimimiz bizi ait benzersiz bir formatta ve birebir olarak ilerliyor 😍.
Yoga Matını Temiz Tutmak İçin Yapılması Gerekenler
Yoga Mat Spreyi
Hazır konusu açılmışken size sabunsuz bir şekilde matınızı nasıl temizleyebileceğinizi anlatayım. Ben matımı her pratik sonrası spreyleyip bir bezle siliyorum. Mat spreylerini hazır da alabilirsiniz, kendiniz de yapabilirsiniz. Şimdi sizinle yıllardır kullandığım mat spreyi tarifini paylaşacağım.
✨ Malzemeler:
- 1 su bardağı içme suyu
- ¼ su bardağı beyaz sirke (doğal bir dezenfektan)
- 3-5 damla çay ağacı yağı (antibakteriyel ve antifungal özellikleriyle bilinir)
- İsteğe bağlı: 3-4 damla güzel kokulu bir uçucu yağ.
🧴 Hazırlanışı:
Tüm malzemeleri bir sprey şişesine koy. Çalkala. İşte bu kadar oldu bitti. Aslına bakarsanız bence mat spreyi yapmanın en zor kısmı gerçekten kaliteli bir sprey şişesi bulmak. Spreyler habire bozuluyor. Bir de her kullanımdan önce çalkalamak gerekiyor. Çünkü yağlar habire üste toplanıyor.
Güneş
Matınızı temizlemek için kullanabileceğiniz bir başka temizlik malzemesi ise güneştir 😊. Güneşin kendisi en eski ve en güçlü arındırma yöntemlerinden biridir. Hem fiziksel hem de enerjisel düzeyde temizlik sağlar. Doğrudan güneş ışığı, yüzeylerdeki bakterileri, mantarları doğal olarak yok edebilir.
- Mat hafif nemli bir bezle silinir.
- Daha sonra güneş gören ama aşırı sıcak olmayan bir alana, tercihen doğrudan toprağa değil de balkon ya da masa gibi temiz bir zemine serilir.
- Yaklaşık 30 dakika ile 1 saat arası güneşte bırakmak yeterlidir. Çok uzun süre güneşte kalmak bazı matların malzemesine zarar verebilir (özellikle doğal kauçuklarda).
Bu yöntem hem pratik hem de ruhsal olarak tatmin edici. Özellikle yoğun bir pratikten ya da grup dersinden sonra matının enerjisini sıfırlamak için harika bir yol. 🌞 Hem de ne sprey, ne de karışım derdi var.
Yoga Matın Yoksa Ne Yapabilirsin?
Peki diyelim ki matın yok, ama yoga yapmak için yanıp tutuşuyorsun. Seçeneklerin neler:
- En yakınındaki alternatif? Halı. Evinin salonunda ya da odanda ince bir halı varsa, çoğu temel yoga pozunu onun üzerinde rahatlıkla yapabilirsin. Dikkat etmen gereken şey, halının çok kaygan olmaması ve dengenin bozulmaması. Halı biraz kalınsa ellerine ağırlık bindiğinde parmak uçlarını yere yarınlar yokmuş gibi bastırmayı unutma.
- Bir diğer çözüm: katlanmış battaniye veya kalın havlu. Bu çözümün temel sorunu altındaki kumaşın kolayca şekil değiştiriyor olması olacak. Özellikle ayakta yapılan pozlarda iç bacakları birbirne doğru mıknatıslamanız çok önemli.
- Dışarıda pratik yapıyorsan, örneğin parkta ya da plajda, ince bir piknik örtüsü veya plaj havlusu da iş görür. Toprak ya da çim üzerinde çıplak ayakla pratik yapmak da ayrıca topraklanma hissini güçlendirir. Tabii burada da zemin çok sert ya da pürüzlü değilse…
Ve unutma: Eğer yoga pratiğin daha çok meditasyon, mantra, nefes çalışmaları gibi içe dönük yönleri kapsıyorsa, matın olmaması hiç sorun değil. Sessiz bir köşe, rahat bir oturuş ve açık bir kalp yeterli.
Sonuç olarak yoga matı yalnızca bir araç. Doğru seçilmişi pratiğini kolaylaştırır, seni destekler. Ama neyin “doğru” olduğu, sana, bedenine ve yolculuğuna bağlı. Belki şimdilik bir havlunun üstünde başlarsın, belki yıllar içinde en sevdiğin mat eskir ama vazgeçemezsin. Önemli olan, pratiği senin için yaşanabilir ve sürdürülebilir hale getirmek. Gerisi zamanla oturuyor zaten.
İlk kez yoga yapmak isteyenler için bir rehberimiz var. Eğer yolun başındaysanız faydasını göreceğinize inanıyorum. İşte buraya tıklayabilirsiniz.
Yogaya Dair Diğer Yazılarımız
Yoga Matı Meselesi – En Çok Sorulan 5 Sorunun Cevabı
Yoga Sutra’ya Göre Yoga Ne İşe Yarar | Derinlemesine Rehber
Yoga Başlangıç için 8 Adım – Yeni Başlayanlar İçin Online Yoga
Yoga Asana Değildir
Yoga felsefesi ve tekniklerine dair diğer yazılarımızı görmek için buraya tıklayın.